علل ایجاد آرتروز زانو + راه‌های درمان آن

آرتروز زانو یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که افراد بخصوص در سنین بالا با آن مواجه می‌شوند. این بیماری که در اثر تخریب تدریجی غضروف زانو ایجاد می‌شود، باعث درد، التهاب و کاهش حرکت در ناحیه زانو می‌گردد. در این مقاله به بررسی علل، علائم و روش‌هایی برای کاهش درد و درمان آرتروز زانو می‌پردازیم.

آرتروز زانو چیست؟

آرتروز زانو که به آن استئوآرتریت نیز گفته می شود، نوعی بیماری مفصلی است که به علت فرسایش غضروف مفصل زانو ایجاد می‌شود. غضروف مفصلی نقش مهمی در کاهش اصطکاک و جذب فشارهای وارد شده به مفصل دارد. با تخریب این غضروف، استخوان‌ها به‌ صورت مستقیم به هم ساییده می‌شوند که منجر به درد و التهاب می‌گردد.

علل ایجاد آرتروز زانو

علت‌های مختلفی می‌توانند باعث بروز آرتروز شوند. با افزایش سن، خطر فرسایش غضروف و ایجاد آرتروز زانو بیشتر می‌شود، همچنین وزن زیاد فشار بیشتری به مفاصل زانو وارد کرده و روند تخریب غضروف را تسریع می‌کند. آسیب‌های فیزیکی یا جراحی‌های مرتبط با زانو می‌توانند عامل دیگری برای افزایش بروز آرتروز باشند و در نهایت برخی از افراد به دلیل ژنتیک مستعد ابتلا به آرتروز زانو هستند.

علائم آرتروز زانو

یکی از شایع‌ترین علائم آرتروز، درد در ناحیه مفصل زانو است که با فعالیت بدنی افزایش می‌یابد. افزایش مایع مفصلی، تورم و التهاب در ناحیه زانو، سختی و گرفتی در زانو بخصوص پس از مدتی استراحت یا در صبح‌ها و کاهش دامنه حرکتی از دیگر علائم این عارضه می باشند.

روش‌های تشخیص و درمان آن

تشخیص آرتروز زانو با استفاده از مجموعه‌ای از روش‌های بالینی و تصویربرداری انجام می‌شود. پزشک معمولاً از عکس‌برداری رادیولوژی و تصویربرداری ام‌آر‌آی برای بررسی میزان تخریب غضروف و آسیب به مفصل استفاده می‌کند. همچنین ممکن است از آزمایشات خون برای رد سایر بیماری‌ها استفاده شود.

درمان‌های آرتروز زانو بسته به شدت بیماری و میزان تخریب غضروف متفاوت است.

درمان های دارویی که شامل داروهای مسکن، ضدالتهابی غیر استروئیدی و تزریق کورتیکواستروئیدها است برای کاهش درد و التهاب تجویز می شوند.

مطلب ویژه: سلول درمانی زانو

درمانهای فیزیکی و ورزشی که شامل تمرینات فیزیوتراپی، ورزشهای آبی مثل شنا و استفاده از وسایل کمکی مانند بستن زانوبند هستند، می تواند به کاهش درد و التهاب آرتروز زانو کمک کند.

در مواردی هم که درمان‌های غیرجراحی موثر نیستند، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد که خود شامل دو بخش آرتروسکوپی برای پاکسازی مفصل و برداشتن ذرات اضافی و در موارد شدیدتر تعویض مفصل زانو می باشد.

پیشگیری از آرتروز

کنترل وزن یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از آرتروز زانو است، انجام تمرینات ملایم و منظم به تقویت عضلات زانو کمک کرده و خطر آرتروز را کاهش می‌دهد، همچنین استفاده از کفش‌های دارای لژ و کفی مناسب فشار کمتری به مفاصل وارد می‌کنند.

اهمیت ورزش در درمان آن

ورزش نقش حیاتی در کنترل علائم آرتروز زانو دارد. بسیاری از افراد به اشتباه تصور می‌کنند که فعالیت فیزیکی ممکن است به زانوهای آنها آسیب بزند، اما ورزش‌های مناسب و کنترل‌شده می‌تواند به بهبود عملکرد زانو و کاهش درد کمک کند. تقویت عضلات اطراف مفصل زانو می‌تواند فشار وارده بر زانو را کاهش دهد و از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.

هنگام انجام ورزش برای آرتروز زانو باید چند اصل مهم را رعایت کرد:
از ورزش‌هایی استفاده کنید که کمترین فشار را بر مفاصل زانو وارد کنند.
تمرینات خود را به تدریج و با شدت کم آغاز کرده و به مرور زمان آن را افزایش دهید.
کفش‌های ورزشی با پشتیبانی مناسب استفاده کنید تا فشار وارده بر زانو را کاهش دهد.
از حرکات ناگهانی و شدید پرهیز کنید.
در هنگام ورزش بدن را هیدراته نگه دارید و آب کافی بنوشید.
اگر در حین ورزش دچار درد شدید، تمرین را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید.

تفاوت آرتروز و التهاب زانو

آرتروز یک بیماری مفصلی است که به علت تخریب تدریجی غضروف مفصل ایجاد می‌شود و عمدتاً به دلیل فرسایش تدریجی و تخریب غضروف مفصل زانو به‌ علت سن بالا، چاقی، و فشار زیاد بر زانو و عوامل ژننتیکی ایجاد می‌شود. علائم آن معمولاً شامل درد تدریجی در ناحیه زانو، سفتی مفصل، تورم و کاهش دامنه حرکت است که این درد معمولاً با فعالیت بدنی بدتر شده و در استراحت کاهش می‌یابد.

تشخیص آرتروز معمولاً از طریق تصویربرداری‌های رادیولوژی و ام‌آر‌آی انجام می‌شود که تغییرات در ساختار غضروف و استخوان را نشان می‌دهد، و درمان آن شامل مسکن‌ها، فیزیوتراپی، ورزش‌های تقویتی و در موارد شدید جراحی تعویض مفصل زانو است.

التهاب زانو یا بورسیت، به وضعیت التهاب کیسه‌های کوچک پر از مایع (بورسا) در اطراف مفاصل گفته می‌شود بورساها وظیفه کاهش اصطکاک بین استخوان‌ها، عضلات و تاندون‌ها را دارند، و به طور معمول به دلیل ضربه یا استفاده مکرر از زانو، عفونت یا بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید رخ می‌دهد. التهاب زانو به طور ناگهانی با درد شدید، تورم و گرما در ناحیه زانو ظاهر می‌شود و این درد ممکن است با حرکت و فشار دادن زانو بدتر شود.

این مطلب را نیز بخوانید: سلول درمانی شانه و گردن

برای تشخیص التهاب زانو ممکن است آزمایش خون، آزمایش مایع مفصلی و تصویربرداری مورد استفاده قرار گیرد تا علت دقیق التهاب مشخص شود و درمان التهاب زانو معمولاً شامل استراحت، داروهای ضد التهابی، کمپرس یخ و در صورت لزوم تخلیه مایع مفصلی یا تزریق کورتیکواستروئیدها است.

آرتروز و سلول درمانی

سلول درمانی زانو در آرتروز زانو یکی از روش‌های نوین درمانی است که در سال‌های اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. این روش شامل استفاده از سلول‌های بنیادی است که می‌توانند به بازسازی و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده غضروفی کمک کنند. در آرتروز زانو، که تخریب غضروف مفصلی باعث درد و محدودیت حرکت می‌شود، سلول‌های بنیادی به ناحیه آسیب‌دیده تزریق می‌شوند تا به ترمیم بافت غضروفی و کاهش التهاب کمک کنند.

تحقیقات اولیه نشان داده‌اند که سلول درمانی می‌تواند در برخی افراد باعث کاهش درد، بهبود حرکت و جلوگیری از پیشرفت بیشتر آرتروز شود. با این حال، این روش همچنان در مراحل تحقیقاتی قرار دارد و نتایج نهایی و بلندمدت آن به مطالعات بیشتری نیاز دارد تا به عنوان یک درمان استاندارد پذیرفته شود. همچنین، میزان موفقیت این درمان بستگی به عواملی مانند سن بیمار و مرحله پیشرفت آرتروز دارد.

عوارض سلول درمانی

عوارض سلول درمانی در آرتروز زانو معمولاً کم و خفیف هستند، اما همانند هر روش درمانی دیگری، ممکن است برخی از عوارض جانبی وجود داشته باشد.
پس از تزریق سلول‌های بنیادی، ممکن است در محل تزریق درد، تورم و التهاب ایجاد شود که معمولاً طی چند روز کاهش می‌یابد، عفونت، واکنش های آلرژیک، عدم اثربخشی کامل و عوارض ناشی از بیهوشی یا داروها می توانند از عوارض سلول درمانی باشند.

مدت زمان بهبودی چقدر است؟

مدت زمان بهبودی پس از سلول درمانی برای آرتروز زانو به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله وضعیت سلامتی بیمار، شدت آرتروز و نحوه واکنش بدن به درمان. به‌طور کلی، بیماران معمولاً در چند روز تا چند هفته پس از تزریق می‌توانند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند.
در برخی موارد، ممکن است بهبودی اولیه در مدت 2 تا 4 هفته مشاهده شود، اما نتایج کامل و بهبود قابل توجه معمولاً بین 3 تا 6 ماه پس از درمان ظاهر می‌شود. در این مدت، بدن فرصت دارد که سلول‌های بنیادی تزریق‌شده را برای ترمیم و بازسازی بافت غضروفی به‌کار گیرد.

همچنین، بیمار ممکن است نیاز به چند جلسه درمان و فیزیوتراپی برای افزایش اثربخشی و سرعت بهبودی داشته باشد. پزشکان توصیه می‌کنند که بیماران پس از سلول درمانی از فعالیت‌های شدید خودداری کنند و دستورالعمل‌های پزشکی را رعایت کنند تا روند بهبودی به‌طور موثرتری پیش رود.

اثر سلول بنیادی

به‌طور کلی، سلول درمانی در برخی بیماران نتایج خوبی داشته و باعث کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی شده است، اما نمی‌توان گفت که برای همه بیماران به‌طور قطعی مؤثر است. برخی بیماران ممکن است تغییرات قابل توجهی احساس نکنند، به خصوص در مواردی که آرتروز بسیار پیشرفته است. به همین دلیل، این روش بیشتر به‌ عنوان یک درمان مکمل در کنار سایر روش‌ها مانند فیزیوتراپی و دارودرمانی توصیه می‌شود.

سوالات رایج